-
1 θεός
θεός, ὁ, [dialect] Boeot. [full] θιός, [dialect] Lacon. [full] σιός (v. infr.), Cypr., Cret. [full] θιός Inscr.Cypr.135.27 H., Leg.Gort.1.1, [dialect] Dor. also [full] θεύς Call.Cer.58; acc. θεῦν v.l. ib. 130; voc. (only late) θεός, alsoA , Ev.Matt. 27.46, PMag.Lond.121.529, etc.; but classical in compd. names, Ἀμφίθεε, Τιμόθεε:—God, the Deity, in general sense, both sg. and pl. (εἰ καὶ ἐπὶ θεοὺς καὶ ἔτι μᾶλλον ἐπὶ θεὸν ἁρμόζει μεταφέρειν Plot.6.8.1
), θ. δὲ τὸ μὲν δώσει τὸ δ' ἐάσει God will grant.., Od.14.444;οὐδέ κεν ἄλλως οὐδὲ θ. τεύξειε 8.177
, cf. 3.231, Il.13.730 (alsoθεὸς Ζεύς Od.4.236
, 14.327);θ. καὶ ἀγαθὴ τύχη Pl.Lg. 757e
, cf. Timocl.3 D.;σὺν θεῷ Il.9.49
, S.Aj. 765, etc. (less freq. ξὺν τῷ θ. ib. 383); σὺν θ. εἰρημένον Hdt.1.86, cf. 3.153;σὺν θ. εἰπεῖν Pl.Prt. 317b
: so in pl.,σύν γε θεοῖσιν Il.24.430
;οὔ τοι ἄνευ θεοῦ Od.2.372
; οὐ θεῶν ἄτερ pi.P.5.76;ἐκ θεόφι Il.17.101
; ὑπὲρ θεόν against his will, 17.327;ἂν θ. θέλῃ Alex. 231
;θ. θέλοντος Men.Mon. 671
: in pl.,ἂν θεοὶ θέλωσιν Alex.247
; θεῶν συνεθελόντων, βουλομένων, X.Eq.Mag.9.8, Luc.Macr.29;εἰ ὀρθῶς ἢ μή, θ. οἶδε Pl.Phdr. 266b
, cf.R. 517b, etc.; in oaths,θ. ἴστω S.OC 522
(lyr.), etc.;πρὸς θεῶν Hdt.5.49
, D.1.15, etc.: bless you! good heavens! for heaven's sake!M.Ant.
7.17, Arr.Epict.2.19.15, al.; τὸν θ. σοι ib.3.7.19, al.: qualified by τις, Od.9.142, etc.;οὐκ ἄνευ θεῶν τινος A.Pers. 164
(troch.), E.Ba. 764;κατὰ θεόν τινα Id.IA 411
, Pl. Euthd. 272e;κατὰ θεόν πως εἰρημένα Id.Lg. 682a
: doubled in poets,θεὸν θεόν τις ἀγλαϊζέτω B.3.21
, cf. Diagor.1; , cf. Paus.Gr.Fr.203; θεοί (Cret. θιοί) as an opening formula in Inscrr. (sc. τύχην ἀγαθὴν διδοῖεν), Leg.Gort.1.1, IG 12.52, etc.: sg., θ. τύχη ib.5(2).1, etc.: in Prose also with the Art.,ὁ θ. πάντων ἂν εἴη αἴτιος Pl.R. 379c
, cf. Lg. 716c, etc.; τὰ πρὸς τοὺς θ., τὰ παρὰ τῶν θ., X.Mem.1.3.1, 2.6.8.b θεοί, opp.ἄνδρες, πατὴρ ἀνδρῶν τε θεῶν τε Il.1.544
;ὃν Ξάνθον καλέουσι θ., ἄνδρες δὲ Σκάμανδρον 20.74
: in Comparisons, ;θεοῖς ἐναλίγκια μήδεα Od.13.89
; also in sg.,θεῷ ἐναλίγκιος αὐδήν Il.19.250
;θεὸς ὥς 5.78
;ὥς τε θεός 3.381
: prov., θεὸς πρὸς ἀνθρώπους, of an 'angel's visit', Herod.1.9.c of special divinities, νέρτεροι θ. A.Pers. 622, S.Ant. 602 (lyr.); ἐνέρτεροι θ. Il.15.225; οἱ κάτωθεν θ. S.Ant. 1070;θ. οὐράνιοι h.Cer.55
, A.Ag.90 (anap.); οἱ δώδεκα θ. Ar.Eq. 235, X.Eq.Mag.3.2, IG22.30, etc.; μὰ τοὺς δώδεκα θ. Men.Sam.91; in dual, τὼ σιώ ([dialect] Lacon.), of Castor and Pollux, ναὶ τὼ ς. X.An.6.6.34, HG4.4.10, Ar.Lys.81: so in [dialect] Boeot., of Amphion and Zethus, νεὶ τὼ σιώ (leg. θιώ) Id.Ach. 905.d ὁ θ., of natural phenomena, ὁ θ. ὕει (sc. Ζεύς) Hdt.2.13;ὁ θ. ἐνέσκηψε βέλος Id.4.79
; ἔσεισεν ὁ θ. (sc. Ποσειδῶν) X.HG4.7.4; of the sun, Hdt.2.24, A.Pers. 502, E.Alc. 722; δύνοντος τοῦ θ. App.BC4.79; the weather, τί δοκεῖ τὰ τοῦ θεοῦ; Thphr.Char.25.2.2 metaph., of abstract things,τὸ δ' εὐτυχεῖν τόδ' ἐν βροτοῖς θεός τε καὶ θεοῦ πλέον A.Ch.60
;ἡ φρόνησις ἁγαθὴ θ. μέγας S.Fr. 922
;θ. γὰρ καὶ τὸ γιγνώσκειν φίλους E.Hel.
<*>60; ὁ πλοῦτος τοῖς σοφοῖς θ. Id.Cyc. 316; φθόνος κάκιστος θ. Hippothoon 2.3 as title of rulers, θεῶν ἀδελφῶν (sc. Ptolemy Il and Arsinoe), Herod.1.30, etc.; (Rosetta, ii B.C.);Ἀντίοχος ὅτῳ θεὸς ἐπώνυμον γίγνεται App.Syr.65
; θεὸς ἐκ θεοῦ, of Augustus, OGI655.2 (Egypt, 24 B.C.);θ. ἡμῶν καὶ δεσπότης IPE4.71
(Cherson., ii A.D.).b = Lat. Divus, Mon.Anc.Gr.10.4, Str.4.1.1, etc.; οἱ ἐν θεοῖς αὐτοκράτορες,= divi Imperatores, IG12(1).786 ([place name] Rhodes).c generally of the dead,καὶ ζῶντός σου καὶ εἰς θεοὺς ἀπελθόντος PPetr.2p.45
(iii B.C.); θεοῖς χθονίοις,= Lat. Dis Manibus, IG14.30,al.4 one set in authority, judge, τὸ κριτήριον τοῦ θ., ἐνώπιον τοῦ θ., LXXEx.21.6, 22.8; θεοὺς οὐ κακολογήσεις ib.22.28(27).II θεός fem., goddess,μήτε θήλεια θεός, μήτε τις ἄρσην Il.8.7
, cf. Hdt.2.35, al.; , cf. 141, Orac.ib.21.52; esp. at Athens, of Athena, Decr. ap. And.1.77, Pl.Ti. 21a, etc.; ἁ Διὸς θεός, Ζηνὸς ἡ θ., S.Aj. 401 (lyr.), 952 ( ἡ Διὸς θεά ib. 450); of other goddesses,ποντία θεός Pi.I. 8(7).36
; ἡ νερτέρα θ.,= Περσεφόνη, S.OC 1548, etc.; of Thetis, Pl. Ap. 28c; of Niobe, S.El. 150 (lyr.), Ant. 834 (anap.): in dual, of Demeter and Persephone,τὰ τοῖν θεοῖν ψηφίσματα Ar.V. 378
(lyr.);οὐδ' ἔδεισε τὼ θεώ And.1.125
; freq. in oaths, ; , 532.III as Adj. in [comp] Comp. θεώτερος, divine, θύραι θ., opp. καταιβαταὶ ἀνθρώποισιν, Od.13.111; χορὸς θ. Call.Ap. 93, cf.Dian. 249, D.P.257. (Derived by Hdt.2.52 fr. τίθημι ([etym.] κόσμῳ θέντες τὰ πρήγματα), by Pl.Cra. 397d fr. θεῖν. Etym. dub.) [In [dialect] Ep. (twice in Hom.) and Trag. (E.Ba.47, 1347, al., not in Com.), as monosyll. by synizesis,θεοί Il.1.18
, Thgn.142;θεῶν h.Cer.55
, 259;θεοῖς Thgn.171
;θεοῖσιν Od.14.251
; : even in nom. θεός before a vowel, E.Or. 399 (cf. Pors. ad loc.), HF 347; in Pi.P. 1.56 apptly. a short monosyll.] -
2 θῆλυς
A- εας Il.5.269
(Hom. has regul. fem.θήλεια Il.8.7
,al., but also θῆλυς as fem., 10.216,al., as in other poets, v. infr.): [dialect] Ion. fem. θήλεα, θήλεαν, θηλέης, θηλέῃ, pl. θήλεαι, θηλέας, θηλέων, Hdt. and Hp.: gen. ; acc. fem. θηλείην dub. l. in Nic.Al.42, neut. pl.θήλεια Arat.1068
: [dialect] Ep. also θηλύτερος indicating opposition rather than comparison (cf. ἀρρέντερος); θηλύτεραι δὲ γυναῖκες Il.8.520
;θηλύτεραι δὲ θεαί Od.8.324
; (Elis, iv B.C.); in late Prose θηλύτερος, -ύτατος occur as [comp] Comp. and [comp] Sup. (v. infr. 11): ( θη- 'suckle', cf. θῆσαι):— female, θήλεια θεός a goddess, Il.8.7; Ἥρη θῆλυς ἐοῦσα being female, 19.97, cf. A.Ag. 1231, S.Tr. 1062, E.IT 621; θήλειαι ἵπποι mares, Od.4.636, etc.; σύες θήλειαι sows, 14.16; ὄϊς θῆλυς a ewe, Il.10.216;θήλεια μῆλα Arat. 1068
; θήλεια ἔλαφος a hind, Pi.O. 3.29;θήλεα κάμηλος Hdt.3.102
; ἡ θ. ἵππος ib.86;θ. ὄρνις S.Fr. 477
; ζῷα θ. Pl.Criti. 110c; ἄπαις θήλεος γόνου without female issue, Hdt.3.66;θῆλυς σπορά E.Hec. 659
;θήλειαι γυναῖκες Id.Or. 1205
;θ. κόραι Pl.Lg. 764d
: with masc. nouns, ὁ θῆλυς ὀρεύς the she-mule, Arist.HA 577b22;ἄνθρωπος θῆλυς Id.PA 688b31
: masc. pl.,θήλεις χοροί Critias 1.8D.
; butμὴ εἶναι θεοὺς ἄρρενας μηδὲ θηλείας Phld.Piet.12
.b ἡ θήλεα, [dialect] Att. - εια, the female, Hdt.3.109, X.Mem.2.1.4; (troch.).c τὸ θ. γένος the female sex, woman-kind, E.Hec. 885; τὸ θ. alone, Id.HF 536, etc.; opp. τὸ ἄρρεν, Pl.R. 454d, Arist.Metaph. 988a5; [ἡ δεῖνα] τέτοκεν θῆλυ PTeb.422.18
(iii A.D.),al.d of plants and trees, Thphr.HP3.9.1;θ. κάλαμος Dsc.1.85
;θῆλυς φοῖνιξ Ach.Tat.1.17
;θῆλυ βούτομον Thphr.HP4.10.4
.2 of or belonging to women,κουράων θῆλυς ἀϋτή Od.6.122
; θήλεα νοῦσος among the Scythians (cf. Ἐνάρεες), Hdt.1.105; (lyr.); ;χάρις APl.4
.<*>87 (Leont.); θ. φόνος murder by women, E.Ba. 796.II metaph., of persons and things,bὕδωρ θ. καὶ μαλακόν Thphr.CP2.6.3
; θηλυτέρα ὀσμή ib.6.15.4; θηλύτατον πεδίον most fruitful, Call.Fr. 296; θηλύτατον ὕδωρ of the Nile, Id.Sos. vii 5.2 tender, delicate,Φοίβου θήλειαι.. παρειαί Id.Ap.37
; θῆλυς ἀπὸ χροιῆς delicate of skin, Theoc.16.49; of temper or character, soft, yielding, weak,θῆλυς ηὕρημαι τάλας S.Tr. 1075
; ;θήλεια φρήν Ar.Lys. 708
, cf. E.Andr. 181;δίαιτα θηλυτέρα ἢ κατ' ἄνδρα Plu.Mar.34
;θηλύτατος Luc.Im.13
;παλλακὴ -υτάτη Philostr.VS2.21.2
; τὸ θῆλυ τῆς ψυχῆς effeminacy, Men.599.3 in mechanics, those parts were called female into which others fitted, as the female vertebra, Poll.2.180;γίγγλυμος J.AJ3.6.3
.5 Pythag., of even numbers, Plu.2.264a, 288d.6 Astrol., of planets, Ptol. Tetr.19; cf.θηλυκός 3c
.III θήλειαι, αἱ, kind of cheese made in Crete, Seleuc. ap. Ath.14.650d. -
3 ἄρσην
ἄρσην, ὁ, ἡ, ἄρσεν, τό, gen. ἄρσενος, [dialect] Ep., [dialect] Ion., and Trag.: [dialect] Att. [full] ἄρρην IG2.678B55, Pl.Smp. 191c, etc.: [dialect] Aeol., Cret., Epid., and Hdt. [full] ἔρσην, q.v.; ἀρς- prevails in LXX andA NT, ἀρρ- is more common in Pap. (exc. Pap. Mag.): nom. [full] ἄρσης IG5(1).364.10 ([dialect] Lacon.), POxy.465.147 (ii A. D.):—male,μήτε τις οὖν θήλεια θεὸς.. μήτε τις ἄρσην Il.8.7
;βοῦν.. ἄρσενα 7.315
;ἄρσενες ἵπποι 23.377
, etc.;ἄρσην σπορά E.Tr. 503
; (lyr.) (of the birth of Bacchus);γονή Hp.Genit.7
: ἄρσην, ὁ, or ἄρσεν, τό, the male, A.Ag. 861, Supp. 393 (lyr.), Pl.Lg. 665c, Smp. 191c, etc.;Ἀπόλλωνι.. θῆλυ καὶ ἄρσεν.. προσέρδειν IG12(8).358
(Thasos, v B. C.); the male sex,Th.
2.45; .2 masculine, Id.Supp. 951; : metaph., mighty,κτύπος ἄρσην πόντου S.Ph. 1455
(lyr.);Ἀχέροντος ἄρσενας χοάς Id.Fr.480.3
; (lyr.);ἄ. φθόγγοι Aristid.Quint.2.12
; of plants, robust, coarse, opp. θῆλυς (tender, delicate), Thphr.HP3.9.3, cf. 2.2.6, Dsc.3.1, al., S.Tr. 1196.4 of sex in plants,ἀπὸ τοῦ ἄρρενος τοῖς θήλεσι βοήθεια Thphr. HP2.8.4
:—but also, coarse, tough, γογγυλίς ib.7.4.3, cf.3.9.3: [comp] Comp. form [full] ἀρρέντερος (cf. θηλύτερος) , κὰ τὠρρέντερον γένος in the male line, IG5(2).262.21(Mantinea, v B. C.).
См. также в других словарях:
κοσμογονία — Το σύνολο των μύθων και των παραδόσεων που ερμηνεύουν την προέλευση του κόσμου και του ανθρώπου. Η έννοια της κ. δεν αντιστοιχεί πάντοτε στην έννοια της δημιουργίας. Σε ορισμένες περιπτώσεις περιγράφεται ως μεταμόρφωση μιας αδιαφοροποίητης… … Dictionary of Greek
Древнемакедонский язык — Страны: Древняя Македония Вымер: к III ве … Википедия
